GENEL
*Standardizasyon (Standardization): Uluslararası Standardizasyon Örgütü'nün (ISO) yaptığı tanıma göre, standardizasyon "belirli bir faaliyetten ekonomik fayda sağlamak üzere, bütün ilgili tarafların katkı ve işbirliği ile belirli kurallar koyma ve kuralları uygulama işlemidir."
*Standart (Standard): Genel olarak standart, standardizasyon çalışmaları sonucunda yetkili kurum ve/veya kuruluşlar tarafından hazırlanarak onaylanan, yerine getirilmesi gereken koşulları kapsayarak, uygulanması genellikle tarafların isteğine bırakılan teknik özellik veya belgelerdir. Diğer bir ifade ile standart (birörneklik) kavramı; imalatta, anlayışta, ölçümde ve test işlemlerinde birlik ve beraberlik anlamına gelmektedir.
Diğer bir tanıma göre ise standart, tanınmış bir kuruluş tarafından yaygın olarak ve tekrar kullanılmak üzere kabul edilen, ürün veya ilgili işlem ve üretim yöntemleri için kurallar, rehberler ya da özellikler temin eden ve uyulması zorunlu olmayan belgedir. Sözkonusu belge, bir ürüne, işlem veya üretim yöntemine uygulanan terminoloji, semboller, ambalajlama, işaretleme veya etiketleme gereklerini de içerebilir veya yalnızca bunlarla ilgili olabilir.
*Dış Ticarette Standardizasyon: İhracat ve İthalatta optimizasyonun sağlanabilmesi için tüm ilgili tarafların katkı ve işbirliği ile belirli teknik kurallar konulması, bu kuralların uygulanması ile uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme işlemleridir.
*Teknik Düzenleme (Technical regulation): İdari hükümler de dahil olmak üzere ürün özelliklerini veya sözkonusu ürünlerin işlem ve üretim yöntemlerini belirten ve uyulması zorunlu olan belgedir. Sözkonusubelge, bir ürüne, işlem veya üretim yöntemine uygulanan terminoloji, semboller, ambalajlama, işaretleme veya etiketleme gereklerini de içerebilir veya yalnızca bunlarla ilgili olabilir.
*Zorunlu Standart (Mandatory Standard): Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanmış ihtiyari Türk Standartlarından ilgili bakanlıkça zorunlu uygulamaya konulan standarttır.
*Uyumlaştırılmış Standart (Harmonized Standard): Yetkili Ulusal Standardizasyon Kuruluşu tarafından hazırlanan, Avrupa Topluluğu standardını uyumlaştıran ulusal standarttır.
*Uygunluk Değerlendirmesi (Conformity Assesment): Bir ürünün veya hizmetin konuyla ilgili teknik düzenlemelere veya standardına uygunluğunun yeterli ve yetkili kılınmış bir kurum veya kuruluş tarafından değerlendirilmesi ve uygun bulunanlar için bir uygunluk belgesinin düzenlenmesidir.
*Uygunluk Değerlendirme Prosedürleri (Conformity Assesment Procedures): Teknik düzenlemelerin ya da standartların gereklerine uyulup uyulmadığını belirlemek üzere, doğrudan ya da dolaylı olarak kullanılan her türlü prosedürdür.
*Belgelendirme (Certification): Bir ürün, hizmet, personel, laboratuvar veya sistemin, belirli bir standart veya teknik düzenlemeye uygun olduğunun yazılı olarak belirlenmesi işlemidir.
*Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi: İhracat ve ithalatta standardizasyon ve uygunluk değerlendirmesine yönelik faaliyetleri tek mevzuat altında toplamak, uygulamalara etkinlik getirmek, ayrıca bu faaliyetlerin uluslararası anlaşma ve teamüllereuygun olarak yürütülmesini sağlamak amacını taşıyan Dış Ticarette Standardizasyon Rejimi Kararı, bu Karara dayalı Yönetmelik ve Tebliğler, Dış Ticaret Müsteşarlığı Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü tarafından 9 Mart 1995 tarih ve 22222 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak, 8 Nisan 1995 tarihinde ilk defa yürürlüğe konulmuş ve bilahare, gümrük birliğinin gerektirdiği bazı düzenlemelerin yapılmasına imkan verecek mekanizmalarla genişletilmiş olarak, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon (DTTDS) Rejimi adıyla 01.02.1996 tarihinde yeniden yayımlanmıştır.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi ile ithalat ve ihracat alanındaki uygulamalar Dünya Ticaret Örgütü Anlaşması'ndan doğan yükümlülüklere uygun hale getirilmiştir. Bu suretle, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği Kararı çerçevesinde, Türkiye'nin AB standardizasyon sistemine geçişi için tanınan 5 yıllık sürede doğabilecek boşluk giderilerek, DTTDS Rejimi, AB mevzuat uyumu için bir geçiş rejimi olarak uygulamaya konmuştur.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi ile, iç piyasada Türk Standardına uygunluğu zorunlu bulunan ürünlerin, ithalatında da, Türk standardına veya uluslararası standarda uygun olmaları zorunluluğu getirilmiştir. Sözkonusu yeni uygulama ile; yerli sanayimiz standart dışı ve ucuz ithal ürünlerin haksız rekabetinden, tüketicimiz de kalitesiz ürünlerden korunmaya çalışılmıştır.
*Akreditasyon (Accreditation): Akreditasyon, laboratuvarların, belgelendirme ve muayene kuruluşlarının üçüncü bir tarafça belirlenen teknik kriterlere göre çalıştığının bağımsız ve tarafsız bir kuruluş tarafından onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesidir. Üçüncü taraf değerlendirme tekniği olarak akreditasyon, sözkonusu kuruluşlarda güvenilirliğin sağlanması ve sürekliliği için önemli bir araçtır.Bir test kuruluşunun yaptığı testlere veya bir belgelendirme kuruluşunun düzenlediği belgelere güvenilebilmesi için, bu kuruluşların belirlenen uluslararası kriterlere göre çalışıyor olduğunun belgelenmesi gerekmektedir. Dünyadaki uygulamalara paralel olarak Avrupa Birliği'nde de bu kriterler EN 45000 standartlar serisinde açıklanmıştır.
Akreditasyon sistemi Avrupa Birliği'nde ihtiyaridir. Üye ülkelerin farklı uygulamaları sonucu ortaya çıkan sakıncaların giderilebilmesi amacıyla prEN 45010 numaralı standart taslağı hazırlanmış ve bu taslak ile, akreditasyon kuruluşlarının bağımsız, tarafsız ve tüzel kişiliği haiz kamu ya da özel kuruluşlar olması zorunluluğu getirilmiştir.
Ulusal düzeydeki akreditasyon faaliyetlerinin, bir ulusal ağ ya da ulusal bir kuruluş tarafından yapılması büyük önem taşır. Herhangi başka bir yöntem, akreditasyonu gerçekleştirenler arasında rekabet doğuracak ve özellikle, özel sektör ile kamu sektörü arasında olabilecek dengesiz bir rekabet durumunda, akreditasyonun değerinin düşmesine de yol açabilecektir.
Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gerçekleştirilmiş olan Gümrük Birliği çerçevesinde, Türk ihraç ürünlerinin teknik engelle karşılaşmasının önlenmesi açısından test ve belgelendirme işlemlerinin Avrupa Birliği normlarına uygun olarak gerçekleştirilmesi zorunluluk arz etmektedir. Bu noktada, ülkemizde Avrupa Birliği sistemine uygun bir akreditasyon sisteminin oluşturulması gerekmektedir.
Bu kapsamda, ülkemizde ilgili tüm tarafların katılımı ve işbirliği ile "Türkiye Akreditasyon Konseyi Kuruluş Kanun Taslağı (TÜRKAK)" hazırlanmıştır.
*EN 45001 Standardı: Test laboratuvarlarının faaliyetleri için genel kriterdir. Bu standart, teknik yeterlilik ile kalibrasyon laboratuvarları da dahil olmak üzere test laboratuvarlarının faaliyetleri ile ilgili genel kriterleri belirlemektedir.
*EN 45002 Standardı: Test laboratuvarlarının değerlendirilmesinin genel kriterleridir. Bu standart, kalibrasyon laboratuvarları ile test laboratuvarlarının yeterliliğinin belirlenmesi konusunda akreditasyon kuruluşları tarafından kullanılacak genel kriterleri açıklamaktadır.
*EN 45003 Standardı: Laboratuvarları akredite eden kuruluşlar için genel kriterlerdir. Bu standart, laboratuvar akreditasyon kuruluşlarının personel kalitesi, kalite sisteminin yeterliliği, akreditasyon prosedürü ve güvenilirlik gibi kriterlerini belirlemektedir.
*EN 45011 Standardı: Ürün belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel kriterlerdir.
*EN 45012 Standardı: Kalite sistem belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel kriterlerdir.
*EN 45013 Standardı: Personel belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel kriterlerdir.
*EN 45014 Standardı: Bu standardın amacı, tedarikçilerin, istendiğinde veya mecburi olduğunda, ilgili sektör gözönüne alınmaksızın, ürünlerin belirtilen standartlara veya gerekli diğer dökümanlara uygunluğunu açıklayan beyanları için genel kriterleri tespit etmektedir.
*Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME): Gümrük Birliği Kararı ve DTÖ anlaşması ile Türk ihraç ürünlerinin pazarlandıkları ülkelerde geçerliolan kural ve standartlara uygunluğunun belgelenmesi büyük önem kazanmıştır. Bu işlemin en önemli aşaması, üretim sırasında ve sonrasında yapılan ölçümlerin uluslararası geçerliliğinin sağlanmasıdır. Bir ülkede yapılan test, analiz ve kalibrasyon gibi ölçümlerin uluslararası alanda kabul görmesi, o ülkede faaliyet gösteren ölçme sisteminin diğer ülkelerce tanınmasına bağlıdır.
Türkiye, dünyadaki gelişmelere uygun olarak ölçme alanındaki faaliyetleri koordine etmek ve Türkiye'de yapılan ölçümleri güvence altına alarak uluslararası sisteme entegrasyonunu sağlamak amacıyla 1992 yılında TÜBİTAK bünyesinde Ulusal Metroloji Enstitüsü'nü (UME) kurmuştur. UME, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nin Gebze'deki kampüsünde faaliyet göstermektedir.
*Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF-International Accreditation Forum): 1994'te kurulan Uluslararası Akreditasyon Forumu'nun amacı belgelendirme alanında faaliyet gösteren akreditasyon kurumları arasında işbirliğini sağlamaktır. İleri aşamalarda benzer yapı ve amaçlara sahip Uluslararası Laboratuar Akreditasyon Konferansı (ILAC-International Laboratory Accreditation Cooperation) ile birleştirilmesi düşünülmektedir. Türkiye üye değildir.
*Uluslararası Laboratuar Akreditasyon İşbirliği Örgütü (ILAC-(International Laboratory Accreditation Cooperation): Eylül 1996 tarihine kadar Uluslararası Laboratuar Akreditasyon Konferansı (International Laboratory Accreditation Conference) olarak faaliyet gösteren örgüt, bu tarihten sonra şimdiki adını almıştır. 1977 yılında kurulan örgüt, dünya genelinde laboratuar ve denetim birimleriyle ilgili akreditasyon kurumları arasında işbirliğini sağlar. Halen, 40 üyesi bulunmaktadır. Türkiye üye değildir.
*Kalibrasyon (Calibration): ISO 9000 Kalite Güvence Sistemine göre, "Kalibrasyon" bir ölçme cihazının göstergesinin, ölçülen büyüklüğünün gerçek değerinden sapmasını belirlemek ve belgelendirmektir. Ölçme, bir işin , onun için belirlenmiş standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığının, gerekiyorsa yapılacak düzeltme sonuçlarının göstergesidir.
Bir başka ifade ile, kalibrasyon, biri ulusal standardlara göre izlenebilirliği olan ve doğruluğu belirli iki ölçü aletinin, karşılaştırılarak standart olmayan ölçü aletindeki sapmaların tesbiti veya ayar yolu ile ortadan kaldırılmasıdır.
*Metroloji (Metrology): Metroloji, kelime anlamı olarak ölçme bilimi olup, bütün ölçme sistemlerinin temeli olan metre, kilogram, saniye, amper gibi fiziksel birimleri tanımlayarak bilim ve teknolojinin kullanımına sunar.
*Türkiye Akreditasyon Konseyi - TÜRKAK (Turkish National Accreditation Council): Avrupa Birliği ve Türkiye arasında kurulan Gümrük Birlik çerçevesinde, Türk ihraç ürünlerinin teknik engelle karşılaşmasının önlenmesi açısından, uygunluk değerlendirme işlemlerinin AB normlarına uygun olarak gerçekleştirilmesi zorunluluk arzetmektedir. Bunun yanısıra, üçüncü ülke menşeli ürünlerin ülkemize ithalatında yapılacak test ve belgelendirme işlemlerinin, Avrupa Birliği'ndeki uygulamalara uyumlu olarak yürütülmesi de önemlidir. Bu noktada, ülkemizde AB sistemine uygun bir akreditasyon mekanizmasının oluşturulması gerekmektedir. Esasen, akreditasyon sistemi yurt içinde de sanayimizin olmazsa olmaz bir ihtiyacıdır.
Ülkemizde Türkiye Akreditasyon Konseyi'nin (TÜRKAK), ilgili tüm tarafların katılımı ile, devlet güvencesi altında, Avrupa Birliğindeoluşturulduğu gibi, ekonomik ve idari yönden bağımsız ve tarafsız bir şekilde faaliyet göstermek üzere tesis edilmesi gerekmektedir. Kurulacak organın, uluslararası alanda itibar görebilmesi için bağımsız ve tarafsız olmasının yanısıra hukuki dayanağının da kuvvetli olması önemlidir. TÜRKAK'ın bir kanunla kurulması, ona yaptırım gücü ve uygulamalarda etkinlik sağlayacaktır.
Bu amaç çerçevesinde, Türkiye Akreditasyon Konseyi'nin kurulabilmesı için, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından bir kanun taslağı hazırlanmıştır.
*Kalite (Quality): Kalite, insan sağlık ve emniyetinin, hayvan ve bitki varlığının ve çevrenin korunması veya tüketicinin doğru bilgilendirilmesi gibi kriterler gözönüne alınarak bir ürün veya hizmetin varolan veya olabilecek ihtiyaçları karşılama yeteneğine dayanan özelliklerinin toplamıdır. Aşağıda bazı kalite kavram ve tanımları yapılmıştır;
Kalite Halkası: Herhangi bir ürünün veya hizmetin kalitesini etkileyen, ihtiyaçların belirlenmesinden bu ihtiyaçların yerine getirilip getirilmediğinin araştırılmasına kadar olan aşamaları kapsayan, birbirine bağımlı faaliyetlerin kavramsal modelidir.
Kalite Politikası: Bir kuruluşta, üst yönetim tarafından, kaliteye ulaşmak için resmi olarak belirlenen kalite amaç ve yöndür.
Kalite Güvencesi: Ürün ve hizmetin kalite açısından yeterli güveni sağlayabilmesi için gerekli olan planlı ve sistematik faaliyetler bütünüdür.
Kalite Kontrol: Kalite isteklerini sağlamak için kullanılan uygulama teknikleri ve faaliyetleridir.
Kalite Sistemi: Kalite yönetiminin uygulanabilmesi için gerekli olan kuruluş yapısı, sorumluluklar, prosedürler, prosesler ve kaynaklardır.
Muayene: Bir ürün veya hizmetin bir veya birden fazla özelliğinin ölçme, deney ve mastarlama gibi işlemlere tabi tutularak, sonuçların belirlenen şartlara uygunluğunun karşılaştırılmasıdır.
İzlenebilirlik: Birim veya faaliyetin veya birbiri ile ilgili birimler veya faaliyetlerin geçmişinin, uygulama veya yerleşiminin, kayıt tekniği ile izlenme kabiliyetidir.
*Toplam Kalite Yönetimi (Total Quality Management): Toplam Kalite Yönetimi, nihai ürün kontrolü yerine, prosesi; yani, ürünün ortaya çıkış sürecini iyileştirmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır. Genel bir anlatımla, bir işletmede her işin bir defada ve hatasız, eksiksiz olarak yapılması ve tüketicinin yüzde yüz tatmin edilmesidir.
Toplam Kalite Yönetimi, sıfır hata ilkesini temel aldığı için hammadde aşamasında başlayan, işletmeye girdi sağlayan, yan sanayicileri de kapsamına alan ve müşteri şikayetleri ile birlikte satış sonrası hizmetleri de içeren bir süreç niteliğindedir.
Toplam Kalite Yönetimi; bir kuruluşun tüm çalışanlarının ortak bir temel amaç ve hedefe yönelmesini ve bu hedefe nasıl ulaşabileceklerinin de bilincinde olmalarını gerektirmektedir.
*E İşareti: Türkiye, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Konseyi çerçevesinde 20 Mart 1958 tarihinde Cenevre'de imzaya açılan "Motorlu Kara Taşıt Araçları Malzeme ve Aksamının Onayı ve Bu Onayın Karşılıklı Tanınması İçin Müşterek Koşulların Kabulüne Dair Anlaşma"ya, 30 Haziran 1994 tarih ve 94/5822 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 27 Şubat 1996 tarihinden itibaren taraf olmuştur.
Anlaşmanın amacı, taşıt araçlarında sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlamaktır. Anlaşmanın genel hükümleri çerçevesinde, Anlaşmanın ve buna bağlı konuların görüşüldüğü BM/AEK İç Ulaşım Komitesine bağlı eksper gruplarınca hazırlanan 96 adet teknik regülasyon mevcuttur. Bu teknik regülasyonlara uygunluk, "E Tip Onayı Belgesi" ile tescil edilmektedir. Bu onay belgeleri, ancak Anlaşmaya üye ülkelerin yetkili idarelerince verilebilmekte ve üye ülkelerin tamamında geçerli olmaktadır. Herhangi bir teknik Regülasyon konusu mal ile ilgili E Tip Onayı Belgesi verilebilmesi için, belgeyi verecek ülkenin ilgili yönetmeliği uygulayacağını BM/AEK'ya bildirmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, herhangi bir yönetmeliğe taraf olan ülke, yönetmeliğe uygun olmayan malzeme ve aksamının ve de bunların monte edildikleri araçların ithalini ve satışını engelleyebilmektedir.
*e İşareti: Otomotiv ürünlerinin ilgili AB Direktifine uygunluğunu gösteren işarettir.
*Codex Alimentarius (Gıda Kodu): "Codex Alimentarius" latince bir terim olup, "Gıda Kodu" anlamına gelmektedir. Günümüzdeki anlamı ise Codex Alimentarius Komisyonunun onayından geçen bütün standartları ve üye ülkelerce derlenmiş tabloları kapsamaktadır. Codex Sistemi, dünya ticaretinin geliştirilmesi açısından, ticaretin kolaylaştırılmasının ve uluslararası geçerliliği olan standartların harmonizasyonunun gerekliliğinin anlaşılması üzerine oluşturulmuştur. Böylece, uluslararası kabul görmüş bu tür standartların geliştirileceğine ve sonuçta tüketici sağlığının korunacağına inanılmaktadır.
*Codex Alimentarius Komisyonu: 1962 yılında düzenlenen ortak bir FAO/WHO ortak gıda standardı programını uygulamak için Codex kurulmuştur. CAC (Codex Alimentarius Commission), FAO ve WHO'nun yardımcı bir kuruluşudur. Programın amaçları :
-Tüketici sağlığını korumak,
-Gıda ticaretinde uygulamaları doğru ve güvenli kılmak,
-Uluslararası alanda hükümetler-dışı (non-govermental) ve milletlerarası kuruluşların üstlendikleri tüm gıda standart çalışmalarının koordinasyonunu sağlamak,
-İlgili kuruluşlarının yardımıyla oluşturulan standart taslaklarının hazırlanmasında öncelikleri belirlemek ve çalışmaları başlatmak,
-Standartları, hükümetlerin kabulünden sonra bölgesel düzeyde veya dünya genelinde standartlar olarak bir Codex kodunda toplamak.
Eylül 1989 tarihi itibariyle 137 üye ülkesi bulunan Codex Alimentarius Komisyonunun 30 adet de alt kuruluşu vardır.
*TSE Belgesi (Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi): Türk Standardları Enstitüsü ve marka almak isteyen firma arasında aktedilen sözleşme ile TSE Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSE Markası kullanılacak malların; ticari markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
*TSEK Markası (Kalite Uygunluk Markası): TSEK Markası, üzerine veya ambalajına konulduğu malların henüz Türk Standardı olmadığından ilgili uluslararası veya diğer ülkelerin standartlarına veya Türk Standartları Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olarak imal edilip piyasaya arz edildiklerini ifade eder.
*Kontrol Belgesi: İlgili mevzuat çerçevesinde, yetkili kamu kurum ve kuruluşunca düzenlenen ve ithalat ve/veya ihracat aşamasında bir ürünün ilgili standarda uygunluğunu gösteren belgedir. Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi eki İthal Malların Kalite ve Sağlık Yönünden Kontrolüne İlişkin Tebliğ çerçevesinde, ilaç, kozmetik ve temizlik sanayi ürünlerinin ithalatında Sağlık Bakanlığının düzenlediği belge örnek olarak verilebilir.
*Ticari Kalite Denetim Yeterlik Belgesi: Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü denetmenleri tarafından kuru üzüm ihracatı kapsamında düzenlenen ve kontrollerden bir yıllık muafiyet tanıyan belgedir.
*Bazı ülkelerin ulusal standardizasyon kuruluşları ile bazı uluslararası standardizasyon kuruluşlarının kısaltmaları:
*AENOR: İspanya Standardizasyon Örgütü (Asociacion Española de Normalizacion y de Certificacion)
*AFNOR: Fransız Standardizasyon Örgütü (Association Française de Normalisation)
*APAC: Asya-Pasifik Belgelendirme Akreditasyon Kurumu (Asian Pasific Accreditation of Certification)
*APLAC: Asya-Pasifik Laboratuar Akreditasyon İşbirliği Örgütü (Asian Pasific Laboratory Accreditation Cooperation)
*BSI: İngiliz Standartlar Enstitüsü (British Standards Institution)
*CEN: Avrupa Standardizasyon Komitesi (Comité Européen de Normalisation). Merkezi Brüksel'dedir. AB ve EFTA'ya (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) üye ülkelerin Ulusal Standardizasyon kuruluşlarının asıl üyelerini oluşturduğu ve Bulgaristan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Türkiye'nin Ulusal Standardizasyon kuruluşlarının gözlemci statüsünde katıldıkları örgüttür.
*CENELEC: Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (Comité Européen de Normalisation de Electrotechnique). Merkezi Brüksel'dedir. AB ve EFTA'ya (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) üye ülkelerin Ulusal Elektroteknik kuruluşlarının asıl üyelerini oluşturduğu ve Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Türkiye'nin Elektroteknik kuruluşlarının gözlemci statüsünde katıldıkları örgüttür.
*DIN: Alman Standart Enstitüsü ( Deutsches Institut für Normung e.V.)
*DS: Danimarka Standardizasyon Kuruluşu (Dansk Standardiseringsraad)
*EAC: Avrupa Belgelendirme Akreditasyon Kuruluşu (European Accreditation of Certification
*EAL: Avrupa Laboratuar Akreditasyon İşbirliği Örgütü (European Cooperation for Accreditation of Laboratories)
*EOTC: Avrupa Test ve Belgelendirme Teşkilatı (European Organization for Testing and Certification)
*ETSI: Avrupa Telekomünikasyon Standartlar Enstitüsü (European Telecommunication Standards Institute). 28 Avrupa ülkesi üyedir.
*IBN: Belçika Standardizasyon Enstitüsü (Institut Belge de Normalisation)
*IEC: Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (International Electrotechnical Commission)
*IPQ: Portekiz Standardizasyon Enstitüsü (Instituto Portugues da Qualidade)
*NNI: Hollanda Standardizasyon Enstitüsü (Nederlands Normalisatie-Instituut)
*NSAI: İrlanda Ulusal Standart Kuruluşu (The National Standards Authority of Ireland)
*NSF: Norveç Standart Kuruluşu (Norges Standardiseringsforbund)
*ON: Avusturya Standardizasyon Enstitüsü (Österreichisches Normungsinstitut)
*SDS: Finlandiya Standardizasyon Enstitüsü (Suomen Standardisoimisliitto r.y.)
*SIS: İsveç Standart Enstitüsü (Swedish Institute of Standards)
*SNV: İsviçre Standardizasyon Örgütü (Schweizerische Normen-Vereinigung)
*UNI: İtalyan Standardizasyon Örgütü (Ente Nazionale Italiano di Unificazione)
*Standardizasyon (Standardization): Uluslararası Standardizasyon Örgütü'nün (ISO) yaptığı tanıma göre, standardizasyon "belirli bir faaliyetten ekonomik fayda sağlamak üzere, bütün ilgili tarafların katkı ve işbirliği ile belirli kurallar koyma ve kuralları uygulama işlemidir."
*Standart (Standard): Genel olarak standart, standardizasyon çalışmaları sonucunda yetkili kurum ve/veya kuruluşlar tarafından hazırlanarak onaylanan, yerine getirilmesi gereken koşulları kapsayarak, uygulanması genellikle tarafların isteğine bırakılan teknik özellik veya belgelerdir. Diğer bir ifade ile standart (birörneklik) kavramı; imalatta, anlayışta, ölçümde ve test işlemlerinde birlik ve beraberlik anlamına gelmektedir.
Diğer bir tanıma göre ise standart, tanınmış bir kuruluş tarafından yaygın olarak ve tekrar kullanılmak üzere kabul edilen, ürün veya ilgili işlem ve üretim yöntemleri için kurallar, rehberler ya da özellikler temin eden ve uyulması zorunlu olmayan belgedir. Sözkonusu belge, bir ürüne, işlem veya üretim yöntemine uygulanan terminoloji, semboller, ambalajlama, işaretleme veya etiketleme gereklerini de içerebilir veya yalnızca bunlarla ilgili olabilir.
*Dış Ticarette Standardizasyon: İhracat ve İthalatta optimizasyonun sağlanabilmesi için tüm ilgili tarafların katkı ve işbirliği ile belirli teknik kurallar konulması, bu kuralların uygulanması ile uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme işlemleridir.
*Teknik Düzenleme (Technical regulation): İdari hükümler de dahil olmak üzere ürün özelliklerini veya sözkonusu ürünlerin işlem ve üretim yöntemlerini belirten ve uyulması zorunlu olan belgedir. Sözkonusubelge, bir ürüne, işlem veya üretim yöntemine uygulanan terminoloji, semboller, ambalajlama, işaretleme veya etiketleme gereklerini de içerebilir veya yalnızca bunlarla ilgili olabilir.
*Zorunlu Standart (Mandatory Standard): Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanmış ihtiyari Türk Standartlarından ilgili bakanlıkça zorunlu uygulamaya konulan standarttır.
*Uyumlaştırılmış Standart (Harmonized Standard): Yetkili Ulusal Standardizasyon Kuruluşu tarafından hazırlanan, Avrupa Topluluğu standardını uyumlaştıran ulusal standarttır.
*Uygunluk Değerlendirmesi (Conformity Assesment): Bir ürünün veya hizmetin konuyla ilgili teknik düzenlemelere veya standardına uygunluğunun yeterli ve yetkili kılınmış bir kurum veya kuruluş tarafından değerlendirilmesi ve uygun bulunanlar için bir uygunluk belgesinin düzenlenmesidir.
*Uygunluk Değerlendirme Prosedürleri (Conformity Assesment Procedures): Teknik düzenlemelerin ya da standartların gereklerine uyulup uyulmadığını belirlemek üzere, doğrudan ya da dolaylı olarak kullanılan her türlü prosedürdür.
*Belgelendirme (Certification): Bir ürün, hizmet, personel, laboratuvar veya sistemin, belirli bir standart veya teknik düzenlemeye uygun olduğunun yazılı olarak belirlenmesi işlemidir.
*Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi: İhracat ve ithalatta standardizasyon ve uygunluk değerlendirmesine yönelik faaliyetleri tek mevzuat altında toplamak, uygulamalara etkinlik getirmek, ayrıca bu faaliyetlerin uluslararası anlaşma ve teamüllereuygun olarak yürütülmesini sağlamak amacını taşıyan Dış Ticarette Standardizasyon Rejimi Kararı, bu Karara dayalı Yönetmelik ve Tebliğler, Dış Ticaret Müsteşarlığı Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü tarafından 9 Mart 1995 tarih ve 22222 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak, 8 Nisan 1995 tarihinde ilk defa yürürlüğe konulmuş ve bilahare, gümrük birliğinin gerektirdiği bazı düzenlemelerin yapılmasına imkan verecek mekanizmalarla genişletilmiş olarak, Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon (DTTDS) Rejimi adıyla 01.02.1996 tarihinde yeniden yayımlanmıştır.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi ile ithalat ve ihracat alanındaki uygulamalar Dünya Ticaret Örgütü Anlaşması'ndan doğan yükümlülüklere uygun hale getirilmiştir. Bu suretle, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği Kararı çerçevesinde, Türkiye'nin AB standardizasyon sistemine geçişi için tanınan 5 yıllık sürede doğabilecek boşluk giderilerek, DTTDS Rejimi, AB mevzuat uyumu için bir geçiş rejimi olarak uygulamaya konmuştur.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi ile, iç piyasada Türk Standardına uygunluğu zorunlu bulunan ürünlerin, ithalatında da, Türk standardına veya uluslararası standarda uygun olmaları zorunluluğu getirilmiştir. Sözkonusu yeni uygulama ile; yerli sanayimiz standart dışı ve ucuz ithal ürünlerin haksız rekabetinden, tüketicimiz de kalitesiz ürünlerden korunmaya çalışılmıştır.
*Akreditasyon (Accreditation): Akreditasyon, laboratuvarların, belgelendirme ve muayene kuruluşlarının üçüncü bir tarafça belirlenen teknik kriterlere göre çalıştığının bağımsız ve tarafsız bir kuruluş tarafından onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesidir. Üçüncü taraf değerlendirme tekniği olarak akreditasyon, sözkonusu kuruluşlarda güvenilirliğin sağlanması ve sürekliliği için önemli bir araçtır.Bir test kuruluşunun yaptığı testlere veya bir belgelendirme kuruluşunun düzenlediği belgelere güvenilebilmesi için, bu kuruluşların belirlenen uluslararası kriterlere göre çalışıyor olduğunun belgelenmesi gerekmektedir. Dünyadaki uygulamalara paralel olarak Avrupa Birliği'nde de bu kriterler EN 45000 standartlar serisinde açıklanmıştır.
Akreditasyon sistemi Avrupa Birliği'nde ihtiyaridir. Üye ülkelerin farklı uygulamaları sonucu ortaya çıkan sakıncaların giderilebilmesi amacıyla prEN 45010 numaralı standart taslağı hazırlanmış ve bu taslak ile, akreditasyon kuruluşlarının bağımsız, tarafsız ve tüzel kişiliği haiz kamu ya da özel kuruluşlar olması zorunluluğu getirilmiştir.
Ulusal düzeydeki akreditasyon faaliyetlerinin, bir ulusal ağ ya da ulusal bir kuruluş tarafından yapılması büyük önem taşır. Herhangi başka bir yöntem, akreditasyonu gerçekleştirenler arasında rekabet doğuracak ve özellikle, özel sektör ile kamu sektörü arasında olabilecek dengesiz bir rekabet durumunda, akreditasyonun değerinin düşmesine de yol açabilecektir.
Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gerçekleştirilmiş olan Gümrük Birliği çerçevesinde, Türk ihraç ürünlerinin teknik engelle karşılaşmasının önlenmesi açısından test ve belgelendirme işlemlerinin Avrupa Birliği normlarına uygun olarak gerçekleştirilmesi zorunluluk arz etmektedir. Bu noktada, ülkemizde Avrupa Birliği sistemine uygun bir akreditasyon sisteminin oluşturulması gerekmektedir.
Bu kapsamda, ülkemizde ilgili tüm tarafların katılımı ve işbirliği ile "Türkiye Akreditasyon Konseyi Kuruluş Kanun Taslağı (TÜRKAK)" hazırlanmıştır.
*EN 45001 Standardı: Test laboratuvarlarının faaliyetleri için genel kriterdir. Bu standart, teknik yeterlilik ile kalibrasyon laboratuvarları da dahil olmak üzere test laboratuvarlarının faaliyetleri ile ilgili genel kriterleri belirlemektedir.
*EN 45002 Standardı: Test laboratuvarlarının değerlendirilmesinin genel kriterleridir. Bu standart, kalibrasyon laboratuvarları ile test laboratuvarlarının yeterliliğinin belirlenmesi konusunda akreditasyon kuruluşları tarafından kullanılacak genel kriterleri açıklamaktadır.
*EN 45003 Standardı: Laboratuvarları akredite eden kuruluşlar için genel kriterlerdir. Bu standart, laboratuvar akreditasyon kuruluşlarının personel kalitesi, kalite sisteminin yeterliliği, akreditasyon prosedürü ve güvenilirlik gibi kriterlerini belirlemektedir.
*EN 45011 Standardı: Ürün belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel kriterlerdir.
*EN 45012 Standardı: Kalite sistem belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel kriterlerdir.
*EN 45013 Standardı: Personel belgelendirmesi yapan belgelendirme kuruluşları için genel kriterlerdir.
*EN 45014 Standardı: Bu standardın amacı, tedarikçilerin, istendiğinde veya mecburi olduğunda, ilgili sektör gözönüne alınmaksızın, ürünlerin belirtilen standartlara veya gerekli diğer dökümanlara uygunluğunu açıklayan beyanları için genel kriterleri tespit etmektedir.
*Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME): Gümrük Birliği Kararı ve DTÖ anlaşması ile Türk ihraç ürünlerinin pazarlandıkları ülkelerde geçerliolan kural ve standartlara uygunluğunun belgelenmesi büyük önem kazanmıştır. Bu işlemin en önemli aşaması, üretim sırasında ve sonrasında yapılan ölçümlerin uluslararası geçerliliğinin sağlanmasıdır. Bir ülkede yapılan test, analiz ve kalibrasyon gibi ölçümlerin uluslararası alanda kabul görmesi, o ülkede faaliyet gösteren ölçme sisteminin diğer ülkelerce tanınmasına bağlıdır.
Türkiye, dünyadaki gelişmelere uygun olarak ölçme alanındaki faaliyetleri koordine etmek ve Türkiye'de yapılan ölçümleri güvence altına alarak uluslararası sisteme entegrasyonunu sağlamak amacıyla 1992 yılında TÜBİTAK bünyesinde Ulusal Metroloji Enstitüsü'nü (UME) kurmuştur. UME, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi'nin Gebze'deki kampüsünde faaliyet göstermektedir.
*Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF-International Accreditation Forum): 1994'te kurulan Uluslararası Akreditasyon Forumu'nun amacı belgelendirme alanında faaliyet gösteren akreditasyon kurumları arasında işbirliğini sağlamaktır. İleri aşamalarda benzer yapı ve amaçlara sahip Uluslararası Laboratuar Akreditasyon Konferansı (ILAC-International Laboratory Accreditation Cooperation) ile birleştirilmesi düşünülmektedir. Türkiye üye değildir.
*Uluslararası Laboratuar Akreditasyon İşbirliği Örgütü (ILAC-(International Laboratory Accreditation Cooperation): Eylül 1996 tarihine kadar Uluslararası Laboratuar Akreditasyon Konferansı (International Laboratory Accreditation Conference) olarak faaliyet gösteren örgüt, bu tarihten sonra şimdiki adını almıştır. 1977 yılında kurulan örgüt, dünya genelinde laboratuar ve denetim birimleriyle ilgili akreditasyon kurumları arasında işbirliğini sağlar. Halen, 40 üyesi bulunmaktadır. Türkiye üye değildir.
*Kalibrasyon (Calibration): ISO 9000 Kalite Güvence Sistemine göre, "Kalibrasyon" bir ölçme cihazının göstergesinin, ölçülen büyüklüğünün gerçek değerinden sapmasını belirlemek ve belgelendirmektir. Ölçme, bir işin , onun için belirlenmiş standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığının, gerekiyorsa yapılacak düzeltme sonuçlarının göstergesidir.
Bir başka ifade ile, kalibrasyon, biri ulusal standardlara göre izlenebilirliği olan ve doğruluğu belirli iki ölçü aletinin, karşılaştırılarak standart olmayan ölçü aletindeki sapmaların tesbiti veya ayar yolu ile ortadan kaldırılmasıdır.
*Metroloji (Metrology): Metroloji, kelime anlamı olarak ölçme bilimi olup, bütün ölçme sistemlerinin temeli olan metre, kilogram, saniye, amper gibi fiziksel birimleri tanımlayarak bilim ve teknolojinin kullanımına sunar.
*Türkiye Akreditasyon Konseyi - TÜRKAK (Turkish National Accreditation Council): Avrupa Birliği ve Türkiye arasında kurulan Gümrük Birlik çerçevesinde, Türk ihraç ürünlerinin teknik engelle karşılaşmasının önlenmesi açısından, uygunluk değerlendirme işlemlerinin AB normlarına uygun olarak gerçekleştirilmesi zorunluluk arzetmektedir. Bunun yanısıra, üçüncü ülke menşeli ürünlerin ülkemize ithalatında yapılacak test ve belgelendirme işlemlerinin, Avrupa Birliği'ndeki uygulamalara uyumlu olarak yürütülmesi de önemlidir. Bu noktada, ülkemizde AB sistemine uygun bir akreditasyon mekanizmasının oluşturulması gerekmektedir. Esasen, akreditasyon sistemi yurt içinde de sanayimizin olmazsa olmaz bir ihtiyacıdır.
Ülkemizde Türkiye Akreditasyon Konseyi'nin (TÜRKAK), ilgili tüm tarafların katılımı ile, devlet güvencesi altında, Avrupa Birliğindeoluşturulduğu gibi, ekonomik ve idari yönden bağımsız ve tarafsız bir şekilde faaliyet göstermek üzere tesis edilmesi gerekmektedir. Kurulacak organın, uluslararası alanda itibar görebilmesi için bağımsız ve tarafsız olmasının yanısıra hukuki dayanağının da kuvvetli olması önemlidir. TÜRKAK'ın bir kanunla kurulması, ona yaptırım gücü ve uygulamalarda etkinlik sağlayacaktır.
Bu amaç çerçevesinde, Türkiye Akreditasyon Konseyi'nin kurulabilmesı için, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından bir kanun taslağı hazırlanmıştır.
*Kalite (Quality): Kalite, insan sağlık ve emniyetinin, hayvan ve bitki varlığının ve çevrenin korunması veya tüketicinin doğru bilgilendirilmesi gibi kriterler gözönüne alınarak bir ürün veya hizmetin varolan veya olabilecek ihtiyaçları karşılama yeteneğine dayanan özelliklerinin toplamıdır. Aşağıda bazı kalite kavram ve tanımları yapılmıştır;
Kalite Halkası: Herhangi bir ürünün veya hizmetin kalitesini etkileyen, ihtiyaçların belirlenmesinden bu ihtiyaçların yerine getirilip getirilmediğinin araştırılmasına kadar olan aşamaları kapsayan, birbirine bağımlı faaliyetlerin kavramsal modelidir.
Kalite Politikası: Bir kuruluşta, üst yönetim tarafından, kaliteye ulaşmak için resmi olarak belirlenen kalite amaç ve yöndür.
Kalite Güvencesi: Ürün ve hizmetin kalite açısından yeterli güveni sağlayabilmesi için gerekli olan planlı ve sistematik faaliyetler bütünüdür.
Kalite Kontrol: Kalite isteklerini sağlamak için kullanılan uygulama teknikleri ve faaliyetleridir.
Kalite Sistemi: Kalite yönetiminin uygulanabilmesi için gerekli olan kuruluş yapısı, sorumluluklar, prosedürler, prosesler ve kaynaklardır.
Muayene: Bir ürün veya hizmetin bir veya birden fazla özelliğinin ölçme, deney ve mastarlama gibi işlemlere tabi tutularak, sonuçların belirlenen şartlara uygunluğunun karşılaştırılmasıdır.
İzlenebilirlik: Birim veya faaliyetin veya birbiri ile ilgili birimler veya faaliyetlerin geçmişinin, uygulama veya yerleşiminin, kayıt tekniği ile izlenme kabiliyetidir.
*Toplam Kalite Yönetimi (Total Quality Management): Toplam Kalite Yönetimi, nihai ürün kontrolü yerine, prosesi; yani, ürünün ortaya çıkış sürecini iyileştirmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır. Genel bir anlatımla, bir işletmede her işin bir defada ve hatasız, eksiksiz olarak yapılması ve tüketicinin yüzde yüz tatmin edilmesidir.
Toplam Kalite Yönetimi, sıfır hata ilkesini temel aldığı için hammadde aşamasında başlayan, işletmeye girdi sağlayan, yan sanayicileri de kapsamına alan ve müşteri şikayetleri ile birlikte satış sonrası hizmetleri de içeren bir süreç niteliğindedir.
Toplam Kalite Yönetimi; bir kuruluşun tüm çalışanlarının ortak bir temel amaç ve hedefe yönelmesini ve bu hedefe nasıl ulaşabileceklerinin de bilincinde olmalarını gerektirmektedir.
*E İşareti: Türkiye, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Konseyi çerçevesinde 20 Mart 1958 tarihinde Cenevre'de imzaya açılan "Motorlu Kara Taşıt Araçları Malzeme ve Aksamının Onayı ve Bu Onayın Karşılıklı Tanınması İçin Müşterek Koşulların Kabulüne Dair Anlaşma"ya, 30 Haziran 1994 tarih ve 94/5822 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 27 Şubat 1996 tarihinden itibaren taraf olmuştur.
Anlaşmanın amacı, taşıt araçlarında sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlamaktır. Anlaşmanın genel hükümleri çerçevesinde, Anlaşmanın ve buna bağlı konuların görüşüldüğü BM/AEK İç Ulaşım Komitesine bağlı eksper gruplarınca hazırlanan 96 adet teknik regülasyon mevcuttur. Bu teknik regülasyonlara uygunluk, "E Tip Onayı Belgesi" ile tescil edilmektedir. Bu onay belgeleri, ancak Anlaşmaya üye ülkelerin yetkili idarelerince verilebilmekte ve üye ülkelerin tamamında geçerli olmaktadır. Herhangi bir teknik Regülasyon konusu mal ile ilgili E Tip Onayı Belgesi verilebilmesi için, belgeyi verecek ülkenin ilgili yönetmeliği uygulayacağını BM/AEK'ya bildirmiş olması gerekmektedir. Ayrıca, herhangi bir yönetmeliğe taraf olan ülke, yönetmeliğe uygun olmayan malzeme ve aksamının ve de bunların monte edildikleri araçların ithalini ve satışını engelleyebilmektedir.
*e İşareti: Otomotiv ürünlerinin ilgili AB Direktifine uygunluğunu gösteren işarettir.
*Codex Alimentarius (Gıda Kodu): "Codex Alimentarius" latince bir terim olup, "Gıda Kodu" anlamına gelmektedir. Günümüzdeki anlamı ise Codex Alimentarius Komisyonunun onayından geçen bütün standartları ve üye ülkelerce derlenmiş tabloları kapsamaktadır. Codex Sistemi, dünya ticaretinin geliştirilmesi açısından, ticaretin kolaylaştırılmasının ve uluslararası geçerliliği olan standartların harmonizasyonunun gerekliliğinin anlaşılması üzerine oluşturulmuştur. Böylece, uluslararası kabul görmüş bu tür standartların geliştirileceğine ve sonuçta tüketici sağlığının korunacağına inanılmaktadır.
*Codex Alimentarius Komisyonu: 1962 yılında düzenlenen ortak bir FAO/WHO ortak gıda standardı programını uygulamak için Codex kurulmuştur. CAC (Codex Alimentarius Commission), FAO ve WHO'nun yardımcı bir kuruluşudur. Programın amaçları :
-Tüketici sağlığını korumak,
-Gıda ticaretinde uygulamaları doğru ve güvenli kılmak,
-Uluslararası alanda hükümetler-dışı (non-govermental) ve milletlerarası kuruluşların üstlendikleri tüm gıda standart çalışmalarının koordinasyonunu sağlamak,
-İlgili kuruluşlarının yardımıyla oluşturulan standart taslaklarının hazırlanmasında öncelikleri belirlemek ve çalışmaları başlatmak,
-Standartları, hükümetlerin kabulünden sonra bölgesel düzeyde veya dünya genelinde standartlar olarak bir Codex kodunda toplamak.
Eylül 1989 tarihi itibariyle 137 üye ülkesi bulunan Codex Alimentarius Komisyonunun 30 adet de alt kuruluşu vardır.
*TSE Belgesi (Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi): Türk Standardları Enstitüsü ve marka almak isteyen firma arasında aktedilen sözleşme ile TSE Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSE Markası kullanılacak malların; ticari markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
*TSEK Markası (Kalite Uygunluk Markası): TSEK Markası, üzerine veya ambalajına konulduğu malların henüz Türk Standardı olmadığından ilgili uluslararası veya diğer ülkelerin standartlarına veya Türk Standartları Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olarak imal edilip piyasaya arz edildiklerini ifade eder.
*Kontrol Belgesi: İlgili mevzuat çerçevesinde, yetkili kamu kurum ve kuruluşunca düzenlenen ve ithalat ve/veya ihracat aşamasında bir ürünün ilgili standarda uygunluğunu gösteren belgedir. Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi eki İthal Malların Kalite ve Sağlık Yönünden Kontrolüne İlişkin Tebliğ çerçevesinde, ilaç, kozmetik ve temizlik sanayi ürünlerinin ithalatında Sağlık Bakanlığının düzenlediği belge örnek olarak verilebilir.
*Ticari Kalite Denetim Yeterlik Belgesi: Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü denetmenleri tarafından kuru üzüm ihracatı kapsamında düzenlenen ve kontrollerden bir yıllık muafiyet tanıyan belgedir.
*Bazı ülkelerin ulusal standardizasyon kuruluşları ile bazı uluslararası standardizasyon kuruluşlarının kısaltmaları:
*AENOR: İspanya Standardizasyon Örgütü (Asociacion Española de Normalizacion y de Certificacion)
*AFNOR: Fransız Standardizasyon Örgütü (Association Française de Normalisation)
*APAC: Asya-Pasifik Belgelendirme Akreditasyon Kurumu (Asian Pasific Accreditation of Certification)
*APLAC: Asya-Pasifik Laboratuar Akreditasyon İşbirliği Örgütü (Asian Pasific Laboratory Accreditation Cooperation)
*BSI: İngiliz Standartlar Enstitüsü (British Standards Institution)
*CEN: Avrupa Standardizasyon Komitesi (Comité Européen de Normalisation). Merkezi Brüksel'dedir. AB ve EFTA'ya (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) üye ülkelerin Ulusal Standardizasyon kuruluşlarının asıl üyelerini oluşturduğu ve Bulgaristan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Türkiye'nin Ulusal Standardizasyon kuruluşlarının gözlemci statüsünde katıldıkları örgüttür.
*CENELEC: Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (Comité Européen de Normalisation de Electrotechnique). Merkezi Brüksel'dedir. AB ve EFTA'ya (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) üye ülkelerin Ulusal Elektroteknik kuruluşlarının asıl üyelerini oluşturduğu ve Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Türkiye'nin Elektroteknik kuruluşlarının gözlemci statüsünde katıldıkları örgüttür.
*DIN: Alman Standart Enstitüsü ( Deutsches Institut für Normung e.V.)
*DS: Danimarka Standardizasyon Kuruluşu (Dansk Standardiseringsraad)
*EAC: Avrupa Belgelendirme Akreditasyon Kuruluşu (European Accreditation of Certification
*EAL: Avrupa Laboratuar Akreditasyon İşbirliği Örgütü (European Cooperation for Accreditation of Laboratories)
*EOTC: Avrupa Test ve Belgelendirme Teşkilatı (European Organization for Testing and Certification)
*ETSI: Avrupa Telekomünikasyon Standartlar Enstitüsü (European Telecommunication Standards Institute). 28 Avrupa ülkesi üyedir.
*IBN: Belçika Standardizasyon Enstitüsü (Institut Belge de Normalisation)
*IEC: Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (International Electrotechnical Commission)
*IPQ: Portekiz Standardizasyon Enstitüsü (Instituto Portugues da Qualidade)
*NNI: Hollanda Standardizasyon Enstitüsü (Nederlands Normalisatie-Instituut)
*NSAI: İrlanda Ulusal Standart Kuruluşu (The National Standards Authority of Ireland)
*NSF: Norveç Standart Kuruluşu (Norges Standardiseringsforbund)
*ON: Avusturya Standardizasyon Enstitüsü (Österreichisches Normungsinstitut)
*SDS: Finlandiya Standardizasyon Enstitüsü (Suomen Standardisoimisliitto r.y.)
*SIS: İsveç Standart Enstitüsü (Swedish Institute of Standards)
*SNV: İsviçre Standardizasyon Örgütü (Schweizerische Normen-Vereinigung)
*UNI: İtalyan Standardizasyon Örgütü (Ente Nazionale Italiano di Unificazione)