Perakendecilik nihai tüketicilere mal ve hizmetlerin doğrudan doğruya satış işlemidir.Genellikle perakende satıştan bahsedildiğinde beraberinde bir mağaza veya dükkan kavramı düşünülmekte ve özellikli mağazalar, departmanlı mağazalar, süper marketler, bakkal,kasap, çiçekçi vb. gibi yerlerde yapılan satışlar akla gelmektedir.Bunun başlıca sebebi günümüze dek perakendecilik faaliyetlerinin büyük bir bölümünü dükkan ve mağazalar kanalı ile gerçekleştirilmiş olmasıdır. Ancak günümüzde yukarıda bahsedilen mağaza ve dükkan perakendeciliği dışında kalan mağazasız perakendecilik mağazada yapılan perakendeciliğe nispetle özellikle ABD ve batılı ülkelerde hızla yayılmaktadır.

Dükkansız perakendecilik müşterilerin herhangi bir mağaza veya dükkanı ziyaret etmeden satın alma işlevini gerçekleştirdikleri alışveriş şeklidir. Dükkansız perakendeciliğin yaygınlaşmasındaki en önemli etkenlerin başında mamullerin sipariş edilmesindeki kolaylık gelir.Tüketici bu yöntemde evinden dahi çıkmadan bir mamulü sipariş edip kendisine direkt olarak ulaştırılmasını sağlayabilir. Bu durum, tüketicinin mağazadan yaptığı alışverişlerde uğrayacağı zaman kaybını önleyebileceği gibi yeterli eğitim sahibi olmayan satış elamanları ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek sorunları da önlemekte; kalabalık mağazalara girilmesi,malların eve taşınması, mağaza önünde park edilmesi gibi sorunları da ortadan kaldırmaktadır.Bunun yanı sıra dükkansız perakendeciliğin yayılmasında diğer önemli bir faktörde bilgisayar ve telekomünikasyon teknolojisindeki gelişmelerdir.Özellikle elektronik veri değişimi perakendeci tüketici düzeyinde kullanılmaya başlanmıştır.

2. DÜKKANSIZ PERAKENDECİLİK TÜRLERİ

2.1. Kapıdan Kapıya Satış

Kapıdan kapıya ya da evden eve satış türündeki perakendecilik Türklerin yabancı olmadığı ve halende Türkiye’de ve dünyanın birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkesinde uygulanmakta olan bir yöntemdir. Kapıdan kapıya satışın Türkiye’de en yaygın olan türleri işportacılık ve seyyar (gezgin) satıcılıktır.

Kapıdan kapıya satış araçsız, araçlı (bisikletli, otomobilli, kamyonlu, motosikletli, kamyonetli v.b.) olmak üzere iki temel yöntemle yapılmaktadır. Bu yöntem doğrudan doğruya yapımcı ve üreticiler tarafından uygulandığı gibi, toptancı ve perakendecilere organik olarak bağımlı satış elemanları tarafından da uygulanabilmektedir. Bunlar dışında işsizlik v.b. gibi nedenlerle imalatçı, toptancı ve hatta perakendeci mağazalardan kendi adlarına mal alıp satanlar vardır.Bu yolla en çok satılan ürün ve yapılanlar arasında süt, kitap, dergi, ansiklopedi, kozmetik, beyaz mallar (çarşaf v.b.) madeni ev eşyaları sayılabilir. Türkiye’de son yıllarda istem durgunluğu v.b. gibi ekonomik nedenlerle bazı dayanıklı tüketim mallarının, mutfak eşyalarının da arabayla dolaşan satıcılar tarafından pazarlanmaya başlandığı gözlemlenmektedir. Ancak Türkiye’deki bağımsız seyyar satıcıların büyük bir bölümü 'parti malı' denilen malları pazarlamaktadır.öte yandan kapıdan kapıya satışın son zamanlarda yaygın bir şekilde kullanılan bir tür geliştirilmiştir.buna 'kabul günü ev satışları' (home partyselling) denilmektedir.Yöntemde firmanın satış elemanları kadınların kabul gününde evleri ziyaret edip satış yapmaya çalışmakta,ayrılırken kabul eden eve bir hediye bırakmaktadırlar. Kapıdan kapıya satış yönteminin güçlü ve zayıf yanları şöyle sıralanabilir:

Güçlü yanları;

- İmalatçı tüm dağıtımı kontrol altında tutabilir.

- Yeni yapıların tanıtılması etkinlik sağlanır.

- Teknik bakımdan karmaşık ve kullanımının öğretilmesi ve gösterilmesi gereken mallar bakımından elverişlidir.

- Özellikle bayanlara hitap eden kozmetik v.b. gibi yayınların satışında önemlidir.

- Kuruluş yeri esnekliği vardır.

Zayıf Yanları;

- Satış elemanı giderleri yüksek olabilir.

- Alıcıların özel yaşamını rahatsız edebilir.

- Çevre kirliliği (gürültü,pislik v.b. )yol açabilir.

- Kaptı kaçtı firmaların bilgisiz tüketicileri aldatması olasılığı vardır.

2.2. Telefonla Pazarlama

Telefonla pazarlama,mal ve hizmetleri telefon bağlantısıyla sunan, pazarlama bilimi ve sanatı olarak tanımlanmakta ve pek çok modern pazarlama ve ölçülebilir pazarlama faaliyetleri konusunda telekomünikasyon teknolojisi ve eğitilmiş personelden faydalanılarak, hedef müşteri gruplarına yöneltilen bir pazarlama iletişim sistemi olarak görülmektedir.

Telefonla pazarlama, yüz yüze olmayan kişisel satışı kullanan bir pazarlama disiplinidir burada telefon bir pazarlama aracısı olarak görev yapmaktadır.

Günümüzde telefonla pazarlama konusuna yönelmenin temelinde de bu tür aracılık önemli bir faktördür. Çünkü aracı son derece esnek bir roldedir. Bunun anlamı, telefonla pazarlamanın pazarlamacılara doğrudan ürün satışından, müşteri hizmetlerine kadar sunduğu pek çok fonksiyonunun olmasıdır.

2.2.1. Telefonla Pazarlamanın Başlıca Fonksiyonları

1) Kişisel Satışı Tamamlama:Telefonla pazarlama satış çabalarını düzenli hale getiren tamamlayıcı bir faktör olarak nitelendirilebilir. Bilindiği gibi,bir çok sanayi dalında yüz yüze satış gerekmektedir.Satıştan sonra müşteriyle ilişkiyi sürdürme genellikle telefon iletişimiyle sağlanmaktadır.

2) Satış Değeri: Siparişlerin yenilenmesi gibi tekrarlanan irtibatlar telefonla gerçekleştirilmektedir.Bu tür yaklaşımlar satışçının verimliliğini arttırmakta,satış maliyetlerini ise düşürmektedir.Telefonla pazarlama ile yüksek potansiyel teşkil eden müşteri grubuna çabuk ve ucuz olarak ulaşılabilir. Satış verileri, belirli satış rehberleriyle ve ürün tercihlerine göre kişisel hale getirilebilir,uygun ve istekli müşterilere satış yapılabilir.Telefonla pazarlama,aynı zamanda,güncel bilginin hızla,işletme-müşteri ve müşteri-işletme arasında ulaşmasını sağlayabilmektedir. Telefonla pazarlama ile yeni bir ürün tanıtımı sağlanabilir ya da aramalar arasında birtakım çekilişler düzenlemek sureti ile çeşitli teşvikler gerçekleştirilebilir.

3) Kişisel Satışın Yerini Alması: Satış personeline telefonla pazarlama 'Kişisel satış için telefonla arama.' konusunun karşısına düşük maliyetli bir alternatif olarak çıkar. İyi eğitilmiş bir satış temsilcisi bir günde belli ve olası müşterilerine 40 ya da 50 sunuş yapabilir ama kişisel olarak gerçekleştirilebilecek satış ziyaretleri ise 4 ya da 8 müşteriyi geçmemektedir. Telefonla pazarlama satışçısına satış bölgesini genişletme imkanı sunar. Bir telefon, satışçının herhangi bir yerdeki olası müşteri ile ilişki kurmasını sağlayabilir. Satış için yapılan bu tür aramalar müşterilerin elverişli olduğu bölgelere kaydırılabilir. Bunun sonucu işletmenin daha geniş bir alana da hizmet vermesi sağlanabilmektedir.

4) Müşteri Hizmetleri: Telefonla pazarlama müşteriye hizmet sunma konusunda çoğu zaman etkin ve dostça bir yöntem olabilmektedir. Bu tür hizmetlerin verilmesinin sebebi müşterilerin şikayet ve sorunlarıyla çabuk ve etkin şekilde ilgilenebilmektedir. Bazı durumlarda hizmet için yapılan bir görüşme satış görüşmesine dönüşebilmektedir. Hatta şikayet için yapılan bir arama dahil firmanın ürün satışına avantaj sağlayabilmektedir. Burada, bilgili ve yetişmiş satış personelinin, müşteriye alım konusunda yardım etmesi söz konusudur. Müşteri tercihlerini öğrenip ihtiyaçlarını sağlamakla yükümlü firmalar bu sayede müşteri bağımlılığını sağlayıp işlemi sürdürebilmektedir.

Telefonla pazarlamanın müşteri hizmetlerinin önemli bir yanı da beğenilmeyen ürünün iadesinin alınabilmesidir.Bu da müşterinin firmaya güvenini pekiştirici bir faaliyettir.

Telefonla pazarlama aynı zamanda bilimsel ve kültürel hizmetler açısından da önemli olabilmektedir. Öğrenciler telefonla pazarlama sayesinde bireysel öğrenme programlarıyla üniversitelerin bilgisayarlarından bilgi ya da posta hizmetlerinden faydalanabilmektedirler.

2.2.2. Telefonla Pazarlamanın En Çok Eleştiri Alan Yönü

Uygulamalarda uygulamacılara yöneltilen eleştirilerde tüketicilerin evlerinde taciz edilmesi ve itici gelen aramaların olduğu belirtilmektedir. Bu tip tesadüfi arama yöntemlerinin ve önceden teybe alınmış satış mesajlarının kişilere cazip gelmediği belirtilmektedir. Tüketim mallarında telefonla pazarlamanın uygulaması daha çok şirkete doğru müşteri tarafından yapılan aramalar olduğunda kolay olmaktadır.

Endüstriyel firmaların ise telefonla pazarlama sayesinde oldukça başarılı olduğu ve işletmeye olan uygulamaların oldukça tatmin edici olduğu görülmüştür. Öte yandan mekanik oluşu dışında olumsuz yönlerinin fazla olmadığı söylenebilir.

2.2.3. Türkiye'de Telefonla Pazarlama

Türkiye'de telefonla pazarlama giderek daha çok kullanılan bir pazarlama yöntemidir.Özellikle bazı finans sigorta ve kurumları ve bankalar bu hizmetleri oldukça iyi şekilde uygulamaktadır. Televizyon, gazete ve magazin reklamlarından da faydalanılarak Alo-ve Tele sistemleriyle bilgi sağlaması mümkündür.Bunlar telefon idaresi ile anlaşmalı örgütlerdir ve verilen hizmet müşterilerin (telefonla arayanların) telefon faturalarına eklenmektedir. Bu tür uygulamaları kimi kar amacı gütmeyen işletmeler kuruluşlarda ücretsiz bilgi verme ya da danışmanlık hizmetleri vererek gerçekleştirmişlerdir.

Çoğu endüstriyel firmalarsa telefonla pazarlamayı kişisel satışı tamamlayan bir strateji olarak görmektedir.Bu tür firmalar kişisel satış için telefonu gerekli görmekte ve olası müşteriler,müşteri haline geldiğinde;siparişlerini telefonla sağlayabilmektedirler.

Ülkemizde henüz çoğu firma (birkaç büyük firma hariç uygulamaları daha çok halkla ilişkilere yönelik olarak) müşteri hizmetlerinde telefonla pazarlama yöntemi kullanılmamaktadır.Telefonla pazarlamayla sadece araştırma yönüyle ilgilenen firmalar bulunmasına rağmen sayıları oldukça azdır. Bunların artması ile bir çok firmanın pazar araştırma faaliyetlerine çeşitli alternatifler gelebilecektir.

Kısacası Türkiye'deki uygulamalar ağırlıklı şirket dışından içe doğru (müşterilerin firmayı aramasıdır.) Genelde ülkemizdeki telefonla pazarlama uygulamaları henüz telefonla satış aşamalarında ve kişisel satışı destekleyici bir faaliyet olarak görülmektedir.

2.3. Direkt Posta Yoluyla Ve Katalogla Satış:

Posta ile satışın ilk uygulamaları ABD'de 1800'lü yılların sonlarına doğru yerleşim yerlerinin uzağında ikamet edip sık sık yerleşim merkezlerine gitme imkanından yoksun tüketicilere hizmet için büyük perakendeci mağazalar tarafından başlatılmıştır. Bu tür satış yönteminde pazarlamacılar hedef aldıkları tüketicilere mektup, sipariş formları, numuneler gibi yöntemlerle direkt olarak ulaşmaya çalışırlar.

Bu yöntemin en önemli özelliği hedef pazarın kişisel bazda belirlenerek onlara ulaşabilme imkanı sağlamasıdır. Bu yöntem özellikle kitap,dergi abonesi ve sigorta pazarlaması konularında başarılı olmuş, bunun yanı sıra hediyelik eşyalar, giyim eşyası ve bazı endüstriyel mamullerde kullanılmaya başlanmıştır. Posta yoluyla yapılan diğer bir satış şekli de kataloglar vasıtasıyla yapılan satışlardır. Bu yöntemde katalogla satış yapan perakendeciler hedef aldıkları pazar bölümündeki tüketicilere katalog alır, postalarla ve çoğu kere kataloglarda yer alan mamullerle ilgili örnekleri katalog gösteri merkezlerinde (catolog showroom) sergilerler. Bu yöntemle düşük fiyat satın almada en önemli faktördür, bu da verilen hizmetin asgari olması, stoklama maliyetlerinin düşük olması, mağaza içi hırsızlıkların önlenmesi ve mamulü yoklamadan doğan kayıpların ortadan kaldırılmasıyla sağlanır. Katalogla satış yönteminin en önemli avantajı düşük maliyetli faaliyet giderleridir. Ancak sistemin önemli bazı sakıncaları da söz konusu olmaktadır. Bu sakıncalardan birisi firmanın fiyat ve satış şartları konusunda uzun bir süre önceden karar verme zorunda olması ve bu konudaki kararlarını kısa dönemde değiştirme imkanına sahip olmamasıdır. Bu yöntemle firmalar katalogların hazırlanmasından ve muhtemel tüketicilere ulaştırılmasından önce söz konusu kararları almak zorundadırlar ve bu nedenle pazardaki değişikliklere kolaylıkla intibak etmeleri güçleşir. Ayrıca firmalar tüketicilere bu tür satışlarda geniş garanti ve değiştirme imkanları vermek durumunda da kalırlar.Katalogla satış konusunda son gelişmelerden biri de daha ziyade özelliği olan mallar konusunda hazırlanan videoteyp kataloglarıdır.

2.4.Otomatik Makineyle Satış

Bu yöntemde mal ve hizmetler para, özel jeton veya çeşitli kararla çalışan otomatik makinelerden yapılmaktadır. Bu yöntem esas olarak 2. Dünya Savaşından sonra kompüter teknolojisi ile birlikte gelmiştir. Günümüzde sigara, meşrubat, gazete, şeker, çikolata, soğuk yiyecekler, çerez, kozmetik hatta bazı giyim eşyalarına kadar geniş bir mal grubu bu yöntemle satılmaktadır. Bunun yanı sıra bankalar tarafından kullanılan otomatik vezneler özellikle para yatırma, para çekme ve transfer gibi hizmetlerde son derece yaygın olarak tüketicilere 24 saat hizmet verilmektedir. Otomatik satış makineleri,gelişmiş ülkelerde insanların topluca bulunduğu trafiğin kalabalık olduğu,cadde,tren ve metro istasyonları, hastane, okul, fabrika, alışveriş merkezleri gibi yerlerde sıkça kullanılır olmuştur.

Otomatik makine satışlarının en önemli avantajı tüketicinin kolay erişebilmesi ve rekabetin bu konuda fazla olmamasından dolayı yüksek kar marjı ile çalışabilmesidir. Ancak bunun yanı sıra satın alma, stok ve tamir gibi maliyetler söz konusu makinelerden yapılan satışlara kıyasla çok yüksektir. Otomatik satış makinelerinde önemli gelişmelerden bir tanesi de madeni para yerine kağıt paraların kabul edilmesi ve para üstünün tüketiciye geri ödenebilmesidir.

2.5.Televizyonla Satış

Televizyonla satış iki şekilde yapılabilir.Bunlardan birincisi de telefonla satışta da belirtmiş olduğumuz gibi televizyonda verilen ve direkt tepkili reklam olarak adlandırılan bir reklam spotunda, ödemesiz olarak satın alma konusunda aranması istenerek satış yapmaya çalışılır.Bu yöntemin dışında ikinci bir yöntem olarak da kablolu televizyon yayınlarından yararlanılabilir. Örneğin ABD'de yalnızca mal ve hizmet satışı için özel televizyon kanalları kullanılabilmektedir.Bunlardan en önemlisi olan HSN'de (Home ShoppingNetwork) günde 24 saat yayın yapılmaktadır. Bu yayınlar sırasında söz konusu yayın kuruluşları tarafından uygun fiyatla satışa sunulan çeşitli mallar çoğu kere bir “show” havasında satılır.Söz konusu malları satın almak isteyen izleyiciler gene ödemesiz olarak bildirilen telefonlar vasıtasıyla siparişlerini verirler. Söz konusu siparişler çok kısa sürede adreslere postalanır.

2.6. Elektronik Satış

Etkileşimli elektronik alışveriş ağı (Interactive electronic shopping network) videoteks olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu sistemde tüketicinin kişisel bilgisayarı, kablolu veya uydu antenli televizyonu, tüketici kredi kartı ve eve paket servisi söz konusu şebekeye bağlıdır.Etkileşimli bir kişisel bilgisayarla tüketici direkt olarak perakendecinin bilgisayarı ile iletişim kurabilir ve perakendecide mevcut malları ve bu mallarla ilgili bazı hususları TV vericisinden izleyebilir. Bu inceleme neticesinde kişi bir malı almaya karar verirse kişisel bilgisayarı vasıtasıyla siparişini verebilir. Bu yöntem özellikle toptancı-perakendeci arasında kullanılmaktadır. Bu sistem bütün dünya için çok yeni bir sistem olması dolayısıyla bazı aksaklıklar söz konusu olmaktadır. Bu aksaklıkların başında sisteme abone olacak yeterli sayıda tüketicinin bulunamaması gelmektedir.

Oysa böyle bir sistemde yer alan tüketiciler çeşitli ihtiyaçlarını bilgisayarlarının başından karşılayabilecekleri gibi, söz konusu çeşitli markalar konusunda karşılaştırmalar yapma imkanına kavuşabilecek, mal ve hizmet bedellerini sisteme bağlanması söz konusu olabilecek banka hesap no.larından ödeyebilecek, uçak, tren, hotel, araba kiralama rezervasyonları yapabilecekler veya bir futbol maçına veya bir konsere bilet alabileceklerdir.

3. TÜRKİYE'DE DÜKKANSIZ PERAKENDECİLİK UYGULAMALARI Ülkemizde uygulanan başlıca dükkansız perakendecilik türleri kapıdan kapıya satış ve posta yoluyla satıştır. Dükkansız perakendecilik yöntemlerinden telefonla satış, televizyonla satış, makineyle satış ve elektronik satış henüz yeterince gelişme göstermemiştir. Yukarıda belirtilen dükkansız perakendecilik yöntemlerinin yanı sıra ülkemizde seyyar satıcılar ve işportacılar da dükkansız perakendeciliğin farklı bir biçimini oluşturmaktadır.

Ülkemizde özellikle ansiklopedi, tencere ve bazı dayanıklı tüketim eşyaları gibi malların pazarlanmasında kapıdan kapıya satışlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde çalışan kadınların yüzdesi, gelişmiş ülkelerdeki orana göre düşük olduğundan özellikle bayanlara yönelik ürünlerin satışında bu yöntemden yararlanılabilir Çünkü ev hanımları oranının yüksek olması kapıdan kapıya yapılacak satışlarda hedef tüketicileri evde bulma ihtimalini artıracaktır. Postayla satış yöntemi uzun süredir uygulanmakla beraber yeterli gelişme gösterememiştir. Ancak son yıllarda posta paket hizmetlerinin gelişmesiyle posta yoluyla yapılan satışlarda da artış olacağı beklenebilir.Bu tür satış uygulamaları ilgili olarak pazarlamacılar tüketicilerin belirli süreler içerisinde malı geri verme imkanına sahip olduklarını belirterek güven sağlamaya çalışmaktadırlar.Yapılan uygulamalarla da bu tür garantilerin satışları arttırıcı yönde olumlu katkıları olduğu gözlenmektedir.Ülkemiz gelişmekte olan bir ülke olması itibarıyla dağıtım sisteminde bir takım aksaklıklar söz konusudur bu sebeple özellikle büyük şehirler dışındaki nüfusu az yerleşim alanlarına ulaşmanın maliyeti yüksek olmaktadır,bu gibi görevlere ulaşılmasında posta hizmetlerinden düşük bir maliyetle yararlanılabileceği göz ardı edilmemelidir.

Ülkemizde dükkansız perakendecilik yöntemlerinden telefonla satış, makineyle satış elektronik satış henüz yeterince gelişme göstermemiştir.Bu durumun başlıca izah tarzı bu konuda henüz teknolojik bakımdan yeterli ortamın sağlanmamış olmasıdır.Bu tür satış yöntemlerinin gelişmesi telefonla uzun-kısa mesafe ücretsiz arama yönteminin geliştirilmesi, özel kablolu TV yayınlarının başlatılması ve bilgisayar sistemlerinin yaygın bir biçimde kullanılmasına bağlıdır.

Ülkemizde ayrıca seyyar satıcılar ve işportacılar vasıtasıyla dükkansız perakende satış faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.Ancak günümüze değin söz konusu perakendeci birimlerin legal olmamasından dolayı yeterince üzerinde durulmamıştır.Oysa meyve,sebze gibi bazı yiyecek maddelerinde ve diğer bazı dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında bu yolla yapılan satışların önemli bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır.

4. SONUÇ

Günümüzde dağıtım kanalının her kademesinde olduğu gibi perakende seviyesinde de firmalar yoğun rekabet konusunda öne geçmek amacı ile yeni satış yöntemleri uygulamaya çalışılmaktadır.Bu satış şekillerinden bazıları çok eski olmakla birlikte zaman içinde değişik yöntemlerle yapılmaktadır. Kapıdan kapıya yapılan satışların evde ve ya iş yerlerinde satış partileri düzenlenerek yapılması bu tür değişikliğe güzel bir örnektir.Dükkansız perakendecilik yöntemlerinden bazıları da teknolojik gelişmelerin neticesinde ortaya çıkmış yöntemlerdir. Makine ile satış, elektronik satış, telefonla satış hep yeni teknolojik gelişmelerin bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır.Bunun yanı sıra posta ile satış ve katalogla satış gibi bazı yöntemlerde tüketicilerin hayat tarzlarının değişmesi ile gelişmektedirler.

Genel olarak dükkansız perakendenin en büyük avantajı dükkan ve mağaza kirası, satış elemanı gibi bazı sabit ve değişir maliyetlerden tasarruf edilmesine imkan vermesidir. Ayrıca bu yöntemde tüketicilere daha az zaman harcayarak ve daha az masraf ile alışveriş yapma imkanını sağlamaktadır.Bunun yanı sıra bazı tüketiciler katalogla satış ve bilgisayarla satış gibi satış türlerinde yeni teknolojileri kullanmakta bir nevi haz duyabilirler. Bu da söz konusu sistemlerin daha çabuk yaygınlaşmasına vesile olabilir. Bunun yanı sıra dükkansız perakendecilik yöntemi tüketicilere bazı durumlarda yeterli güven vermekte, dolayısıyla tüketicilerce bu türde alışverişe sıcak bakılmamaktadır.

Tüketiciler satın almış oldukları malları değiştirmek veya geri vermek imkanına sahip olsalar bile çoğu kez böylesi bir durumla karşılaşmak istemektedirler.Genel olarak dükkansız perakendecilik düşük maliyet imkanı sağlamakla birlikte makine ile satış gibi yöntemlerde sistemin yeni olması dolayısı ile ilk yatırım harcamaları oldukça yüksek olduğundan sabit maliyetler dolayısı ile fiyatlar olumsuz yönde etkilenmektedir.Bunun yanı sıra yukarıda belirttiğimizin tersine bazı tüketiciler bilgisayar gibi elektronik aletleri kullanmakta çekingen davranırlar ve makinelere yeterince güvenmezler, özellikle elektronik satışlar bu davranışın etkisi ile yeterince çabuk yaygınlaşmayabilir.

Günümüzde özellikle elektronik alanda hizmet sektöründe uygulama alanı bulan dükkansız perakendecilik yöntemlerinden elektronik satın alma özellikle teknolojinin gelişmesi ve evlerde kullanılan bilgisayarların genel bilgisayar şebekelerine bağlandığı ölçüde gelişme imkanına sahip olabilecek ve toptancı-perakendeci ilişkisinde kullanıldığı gibi tüketici sayesinde de kullanılabilecektir.

Son olarak dükkansız perakendeciliğin gelişmesi konusunda gerekli teknolojik yeniliklerin yaygın biçimde kullanılması kadar çeşitli uygulamalarla ilgili tüketicilerin bu yöntemlerle satın alma konusunda tutumlarına ilişkin yapılacak araştırmalara da gerek duyulacaktır.Ülkemiz açısından üzerinde durulması gereken bir araştırma konusu ile seyyar ve işportada satış yapan dükkansız perakendecilik konularıdır.